Những nền văn hóa khác nhau thể hiện sự nhận thức khác nhau khá rõ rệt về cách sử dụng màu sắc. Màu sắc mà bạn lựa chọn ngẫu nhiên sẽ phản ảnh đời sống nội tâm hay đơn giản hơn là những nét đặc thù trong đời sống văn hóa, tình cảm của bạn, của gia đình và còn hơn thế nữa. Thông thường, chính là màu sắc mà ta sẽ lựa chọn chính là màu mà ta thường dùng và yêu thích trong đời sống hàng ngày.

Cuộc sống đầy màu sắc sinh động của Mexico

Di sản màu sắc ở Mexico và vùng Trung Mỹ rất phong phú và được gìn giữ lâu đời, thậm chí không chịu sự ảnh hưởng bởi thời kỳ là thuộc địa của Tây Ban Nha. Điều này được thể hiện qua những công trình được coi là sự khai hóa văn minh như Aztec và Mayan với màu sắc táo bạo. Và phong cách này tiếp tục được gìn giữ, với những ấp trại màu xanh da trời sáng, màu đỏ trầm và màu son. Hiện nay, ta vẫn còn bắt gặp màu xám trông khá sinh động, màu hồng rực rỡ... Phía bên trong nhà, màu sắc mà người Mexico và trung tâm châu Mỹ vẫn dùng là những gam trầm thể hiện sự tự nhiên. Sự liên kết giữa những màu sắc truyền thống bao gồm các cặp màu: màu đỏ nâu và xanh da trời thẫm, màu vàng đậm cùng nhóm màu nâu đất. Sự kết hợp giữa màu xanh lá cây và màu hồng luôn được yêu thích và màu trắng nhạt thường được dùng để làm điểm nhấn.

Sự trầm tĩnh, lãnh đạm nhưng đầy uyên bác của Nhật Bản

Nhật Bản được coi là một nơi riêng tư, tôn nghiêm kể từ thời đại hỗn loạn cho đến nay, cho dù tốc độ phát triển đến chóng mặt của thế giới bên ngoài. Nhà ở truyền thống được xây dựng bằng những chất liệu thiên nhiên như đất sét, rơm rạ, gỗ, đá. Người Nhật sử dụng ánh sáng tự nhiên, nước và cây cỏ. Thậm chí ngày nay, lối trang trí kiểu bản địa không bị ảnh hưởng bởi thời gian mà vẫn tiếp tục thu hút sự tò mò của các kiến trúc sư hiện đại. Việc trang trí nội thất ở Nhật Bản vẫn tuân thủ theo khái niệm không phô trương mà tinh tế, đối nghịch với cách trang trí thể hiện sự giàu có, sang trọng. Phía bên trong ngôi nhà, việc cân bằng ánh sáng với không gian là nền tảng cho những bản vẽ của các nhà thiết kế Nhật Bản. Khuynh hướng sử dụng ánh sáng khuếch tán trong những không gian sống, không gian nghỉ ngơi thường khá linh động, với những bình phong có thể di chuyển được. Những bảng pha màu ở Nhật và Đông Á khá là dịu nhẹ, thể hiện sở thích màu sắc nhẹ nhàng, giản dị rất riêng biệt. Màu sắc được lựa chọn thường là những màu không rõ rệt, giống như màu nâu, xám, màu be, trắng nhờ. Ý đồ trang trí thường dùng một màu và loại gỗ tối màu, hay gỗ màu sáng hơn như tre, khối bê tông tao nhã và đá hoặc sỏi.

Truyền thống cổ xưa của Trung Quốc

Với Trung Quốc, hầu hết cách nhìn đều có sự kết hợp màu sắc và trang trí công phu, lộng lẫy và bắt nguồn từ quy luật Mãn Châu, triều đại nhà Thanh. Phong cách này khá tỉ mỉ, ấm áp và dùng nhiều màu sắc sặc sỡ, phong phú. Màu sắc của thời nhà Thanh thường dựa trên màu đỏ và vàng, màu ngọc lam, đen và xanh lá cây nhạt. Ở thời đại nhà Minh trước đó, thịnh vượng nhất là việc trang trí đồ gỗ và nhà ở. Phong cách này rất đẹp và đang quay trở lại một cách vững vàng với bàn tay sáng tạo của những kiến trúc sư đương thời.

Phong cách thời nhà Minh hoàn toàn trái ngược với phong cách nhà Thanh, gọn gàng, khéo léo và đơn giản, thanh đạm mà lịch lãm, chính xác một cách tỉ mỉ, không ồn ào, huyên náo. Theo lời kể của tất cả các kiến trúc sư thì những chi tiết nhỏ nhất cũng được trang trí một cách cẩn thận nhất. Màu sắc tượng trưng là điều rất quan trọng đối với những vật trang trí của người Trung Hoa. Màu đen tượng trưng cho thuyết âm hay cho phái yếu, và có mối liên hệ tới tuổi thanh xuân của người phụ nữ. Màu đỏ tượng trưng cho thuyết dương hay phái mạnh được coi như thế mạnh trong việc thể hiện tình cảm của nam giới. Màu đỏ còn được coi là màu của sự may mắn. Màu xanh lá cây tượng trưng cho sự no đủ và mùa xuân. Màu trắng là màu của sự thanh khiết và bất tử. Màu vàng là màu của vua chúa. Thời nhà Minh thì thiên về đỏ và đen, màu gỗ tối, trắng, sàn nhà đá hoặc gỗ được đánh bóng hay sơn màu. Những màu sắc khác luôn được dùng với sự cân bằng cẩn thận. Thời nhà Minh có phong cách trang trí khá phù hợp với phong cách trang trí hiện đại.

Lời chào đón nồng nhiệt từ miền Địa Trung Hải

Cuộc sống ở vùng Địa Trung Hải là một cuộc sống thảnh thơi, vô tư lự rất riêng biệt. Một trong những khu vực của nền văn minh lâu đời, nền văn hóa ấn tượng trội hơn hẳn với màu xanh của biển, ánh sáng rạng rỡ tươi tắn của mặt trời, màu sắc cổ xưa của núi đá mặc cho sự đổ nát của nền văn minh đã đi qua trong thời gian dài. Ở Địa Trung Hải, nhà là nơi thuộc quyền sở hữu của những giác quan, có ảnh hưởng chặt chẽ từ châu Âu, châu Phi và Phương Đông. Phong cách màu sắc miền Địa Trung Hải rất sặc sỡ nhưng mềm mại, ấm áp. Những bức tường trát vữa xù xì được sơn màu trắng sáng tạo cảm giác mát mẻ, sạch sẽ, gọn gàng, không có cảm giác sắp đặt, không bị tương phản với xà gỗ tự nhiên. Màu xanh là điểm nhấn, lặp lại ở khắp mọi nơi trên biển, là màu rất phổ biến, bao gồm màu xanh da trời và màu ngọc lam. Ở miền nam nước Pháp, dễ nhận thấy màu được ưa thích là những gam trầm hơn như màu xanh của quả hạnh, xanh mướt của hoa oải hương và màu xám như màu lông loài chim cu gáy. Còn ở Italy và Tây Ban Nha, màu sắc ấm hơn không đáng kể, bao gồm màu da cam thẫm, màu vàng cơ bản, màu mận chín và màu nâu, thỉnh thoảng những cặp màu được phối với nhau như: màu xanh và màu xám sơn trên tường tạo cho ta cảm giác thẫn thờ.

Những di sản ngoại lai ở Marốc

Chỉ cách vài chục km băng qua Địa Trung Hải, ở phía bắc Tây Ban Nha, Marốc là một thế giới thu nhỏ cách riêng biệt với châu Âu. Vành đai được sơn màu trắng xung quanh những ngôi làng ven bờ biển, đến những ngôi nhà Berber truyền thống ven Sahara, đến những thị trấn tràn ngập sự lôi cuốn với sự pha trộn các phong cách Ả Rập, Tây Ban Nha, và Pháp, những di sản ngoại lai này có lẽ giàu có nhất và đáng chú ý nhất ở vùng Bắc Phi này. Màu sắc mạnh là một yếu tố đặc biệt trong các thiết kế của người Marốc và được sáng tạo với những cách thức rõ ràng, rành mạch ở những nơi khác nhau trong ngôi nhà. Bảng màu của Marốc trông sặc sỡ mà mạnh mẽ. Màu xanh Hoàng gia, màu tía ấn tượng, màu xanh lục bảo, màu xanh lam, màu vàng nghệ sáng chói, màu đỏ trầm, và màu đỏ thẫm đầy táo bạo vẫn được dùng như bức tường màu sắc hay như điểm nhấn.

Màu xanh rất đặc biệt khi được dùng với cửa ra vào và cánh cửa chớp vì nó giúp tránh những ý nghĩ tội ác, đen tối. Cùng với màu xanh ngọc của biển, xanh lam và trắng, những màu sắc này gợi lên một khung cảnh tuyệt đẹp của bờ biển với chân trời xanh ngắt. Sự ấm áp, thêm một chút sắc thái riêng như màu nâu vàng của cây quế, màu cà ri, màu ớt bột và màu vàng nghệ, gợi cho ta liên tưởng đến hoang mạc đang hiện hữu trước mắt. Người Marốc sắp xếp theo hệ thống những màu trung tính màu kem, trắng, màu cát và màu nâu sẫm tạo ra một không gian riêng tư, kín đáo. Điểm nhấn trong trang trí của Marốc là đèn lồng bằng đồng thau và bằng bạc, các công trình xây dựng được trang trí bằng vàng và bạc, các đồ đạc trang trí mềm, nhẹ, gỗ tối màu, điểm nhấn sáng và thảm trải sàn có nguồn gốc từ phương Đông hết sức phong phú tạo cho ta cảm giác sang trọng.

Nguyễn Lệ Thuý
Công ty Kiến Trúc A Cộng
 (theo Behr)